Maak duurzaamheidsprofessionals overbodig!

Duurzaamheidsprofessionals, je hebt ze in soorten en maten. Ik kom in de praktijk drie typen tegen. Ik zou willen dat er maar één type was, en dan nìet het type waar ik zelf toe behoor!

Ik onderscheid:

Type A) iemand die binnen een organisatie verantwoordelijk is voor beleid en uitvoering op het gebied van duurzaamheid;
Type B) een externe, die organisaties helpt bij het maken en uitvoeren van een duurzaamheidsstrategie;
Type C) een professional in een willekeurig vakgebied die zijn/haar werk duurzaam uitvoert.

Voordat ik van duurzaamheid mijn werk maakte, werkte ik in het communicatievak. Als communicatieprofessionals streefden we ernaar om ‘communicatieve organisaties’ te ontwikkelen: organisaties waar de communicatieafdeling haar kennis zo goed overdraagt aan de medewerkers dat die zelf in staat zijn om adequaat met hun stakeholders te interacteren. Waarmee de afdeling zichelf overbodig maakt.

Hetzelfde streven heb ik nu met betrekking tot duurzaamheid: kennis overdragen waarmee duurzaam denken en handelen verankerd raakt tot in de haarvaten van de organisatie, en elke medewerker als vanzelfsprekend duurzaam denkt en doet (type C). Tot op heden is dit type zeldzaam. Ze komen voor bij organisaties als Interface, die al meer dan twintig jaar stap voor stap strategisch toewerken naar volledige duurzaamheid.

Wat veel vaker voorkomt is dat één medewerker in de organisatie duurzaamheid ‘doet’ (type A), en soms zelfs ‘erbij’ in nul komma nogwat FTE. Deze professionals ken ik vooral bij gemeenten. Ze zijn gedreven pleitbezorger voor duurzaamheid binnen hun organisatie en krijgen energie van de stappen en stapjes die ze kunnen bewerkstelligen: in hun eentje, met beperkte tijd en beperkt budget. Hulde daarvoor!

Maar het is niet reëel om te denken dat één persoon, al dan niet met steun van B&W of boardroom,  bij een hele organisatie draagvlak en gedragsverandering teweeg brengen voor een -o zo noodzakelijke- duurzame organisatie. Wat één persoon kan bereiken is te weinig en te langzaam, met alle gevolgen van dien voor de organisatie. Want zolang zullen er nog projecten, programma’s en producten ontwikkeld worden die meer kwaad dan goed doen wanneer men ze door een duurzaamheidsbril bekijkt. Zonde van de investering! Voor een toekomstbestendige organisatie is het nodig dat alle afdelingen dezelfde taal spreken, dezelfde kaders hanteren en dezelfde noodzaak voelen. Die opgave is te groot voor één persoon, hoe getalenteerd en gedreven ook.

Wat te doen om in zo’n situatie toch een duurzaamheidsversnelling tot stand te brengen?
Hier ligt een rol voor de externe duurzaamheidsprofessional (type B), zoals ik. Niet als ‘extra handjes’ voor een paar dagen per week, maar om samen met de interne kracht een vliegende start te maken met het proces om in alle lagen van de organisatie van bewustwording, kaders en besluitvorming te creëren om de duurzaamheidsprestaties te verbeteren. Zodra de eerste resultaten zichtbaar worden, bijvoorbeeld door verbeterde bedrijfsvoering, gereduceerde kosten, beperking van risico’s, innovaties en/of verbeterd imago, zal blijken dat duurzaamheid op langere termijn een winnende strategie is.

Vanaf dat moment is Type B overbodig. De weg ligt open voor Type A om de duurzaamheidskennis verder over te dragen, en stap voor stap toe te werken naar een duurzame organisatie met medewerkers van het Type C.

Dit klinkt natuurlijk geweldig. Maar is het ook realistisch? Zelfs met tijdelijke hulp van een externe klinkt het als een reusachtige opgave.  

Ja, het is realistisch. Ik durf dat te zeggen omdat ik werk met de methodiek van The Natural Step, die dit al 25 jaar bewijst bij honderden organisaties in meer dan 50 landen.

Met veel plezier kom ik eens bij je langs om samen de mogelijkheden te verkennen om van jouw organisatie een duurzame organisatie te maken (zodat ook jouw functie overbodig wordt :-). 

---